استعلاء و استفال

معناي استعلاء
استعلاء‌ در لغت، به معناي «برتري طلبي، ميل به بلندي» مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «ميل ريشه زبان به طرف سقف دهان در هنگام تلفّظ حرف».
در اثر اين صفت، حرف حالت پر حجم و درشتي به خود مي‌گيرد.

حروف استعلاء
حروف استعلاء عبارتند از «خ ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ غ ـ ق».
در هنگام اداي چهار حرف ( ص ـ ض ـ ط ـ ظ) قسمتي از سطح زبان، سقف دهان را مي‌پوشاند و در نتيجه اين حروف درشت‌تر و غليظ‌تر از سه حرف ديگر تلفّظ مي‌شوند.

....................................

میم ساكن

ميم ساكنه نزد حروف الفباسه حالت پيدا مي‌كند «ادغام، اخفاء، اظهار».

1ـ ادغام: ميم ساكنه در حرف «ميم» بعد از خود ادغام مي‌شود (ادغام، متماثلين و با غُنّه همراه است)، مانند:
وَ هُمْ مُهْتَدُونَ (وَ هُمُّهْتَدُونَ) ـ كَمْ مِنْ (كَمِّنْ)

2ـ‌ اخفاء: ميم ساكنه قبل از حرف «باء» اخفاء مي‌گردد.
در هنگام اخفاءِ ميم، لبها را به هم نزديك مي‌كنيم به حدّي كه فاصلة اندكي بين دو لب موجود باشد در اين حالت صوت به حالت غُنّه به ميزان دو حركت كشيده مي‌شود، مانند:
رَبَّهُمْ بِهِمْ ـ اَمْ بِهِ جِنَّةٌ ـ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ

نون ساكن و تنوین

تنوين و نون ساكنه، حُكمش بدان اي هوشيار كز حكم آن زينت بود اندر كلام كردگار
در «يرملون» ادغام كن، در «حرف حلق» اظهار كن در نزد «باء» قلب به ميم، «مابقي» اِخفا بيار

نون ساكنه و تنوين در مجاورت بيست و هشت حرف زبان عرب، چهار حكم پيدا مي‌كند كه عبارتند از:
اظهار، ادغام، اقلاب، اخفاء

اظهار: يعني آشكار نمودن. اگر نون ساكنه و تنوين به حروف حلقي برسد، به طور عادي و واضح تلفّظ مي‌شود
و نبايد روي آن مكث نمود.
حرف حلقي شش بود اي با وفا همزه، هاء و عين و حاء و غين و خاء
مانند:
(همزه): يَنْاَوْنَ مَنْ امَنَ رَسُولٌ اَمينٌ
(هاء): مِنْهُمْ اِنْ هُوَ قَوْمٍ هادٍ

.......................................................................