درس نهم  

«صوت شناسی (5)   »

3-طنین(رنگ)

تمام اصواتی که به گوش ما میرسند علاوه بر  برخورداری از ارتفاع (فرکانس)و شدت مشخص دارای رنگ یا طنین یا شیوش خاص خود هستند.طنین یا رنگ ، شخصیت ذاتی یک صدا را مشخص می نماید.برای روشن شدن موضوع به یک مثال توجه کنید.اگر فرض نمایید دو نفر از پشت یک پرده در حال نواختن دو ساز مختلف مثلا نی و ویولون و هر دو با یک شدت مشخص و یکسان و با یک نت (فرکانس) یا ارتفاع یکسان هستند.آنچه که موجب می شود شما تفاوت این دو صدای هم شدت و هم ارتفاع را تشخیص دهید همان رنگ یا طنین آن صداهاست.در میان اصوات انسانی هم هر کس دارای طنین خاص خود است که چه با خواندن و چه با صحبت کردن معمولی قابل تشخیص است.در واقع زیبایی و زشتی ذاتی یک صدا به طنین باز می گردد.بسیاری از اشخاص دارای طنین مطلوب و زیبایی در صدای خود  بوده و بسیاری هم اینگونه نیستند.برای اینکه این موضوع بیش از پیش روشن شود توجه شما را به چند نکته در مورد طنین جلب می نمایم:

درس هشتم  

«صوت شناسی (4)   »

2- شدت ( قوت ، بلندی ، رسایی و حجم ) :

هنگامیکه به صداهای مختلف گوش می دهیم فارغ از اینکه آنها زیر باشند یا بم یا متوسط ، یک موضوع برای گوش ما دارای اهمیت است و آن اینکه آن صدا به وضوح برای ما قابل دریافت است یا به سختی شنیده می شود و یا هیچکدام آنقدر به ما نزدیک است که گوش ما تحمل شنیدن آنرا ندارد . در این موارد ما از اصطلاح صدای قوی و یا صدای ضعیف استفاده می نماییم . برای درک بیشتر این موضوع اگر در نظر بگیریم که صدای یک قاری قرآن در حال پخش از رادیو است و او دارد با اوج صدای خود  آیه ای را تلاوت می نماید ( مثلاً عبدالباسط در حال تلاوت سوره مبارکه تکویر است ) در این حالت اگر شما پیچ ولوم رادیو را کم یا زیاد نمایید ، بدون آنکه تغییری در ارتفاع یا فرکانس های صدای وی ایجاد شود صدا را ضعیف تر یا قوی تر کرده اید . در واقع کاری که شما با کم کردن صدای رادیو انجام می دهید ، کم کردن شدت و رسایی است بطوریکه برای مثال فقط افراد داخل یک اتاق صدای قاری را بشنوند و هنگامیکه صدای رادیو را زیاد می کنید ، شدت را افزایش داده و ممکن است صدای قاری در چنین حالتی به اتاقهای مجاور حتی به بیرون از خانه برسد . در اینجا پیچ ولوم رادیو به عنوان یک تقویت کننده وارد عمل شده و شدت صدا را زیاد یا کم می کند . اما باید دانست که انسانها حتی هنگامیکه با یک فرکانس یا ارتفاع در حال صحبت کردن  یا خواندن هستند ، شدت صدایشان مانند هم نیست . برخی قوی تر و برخی ضعیف تر هستند . این مسئله به عوامل مختلفی همچون وراثت ، نژاد ، محیط و آناتومی حنجره  انسان بستگی دارد . برای مثال نژاد سیاه صداهای قوی تری دارند و یا اگر در یک خانواده صدای قوی وجود داشته باشد ممکن است به صورت وراثت به نسل های بعدی هم برسد . در این زمینه می توان خانواده موذن زاده اردبیلی را مثال زد که تمامی آنها از پدر گرفته تا فرزندان دارای اصواتی بسیار پر قدرت و رسا بوده اند .

درس هفتم 

«صوت شناسی (3)   »

در مبحث قبل با مفهوم زیر و بمی یا ارتفاع آشنا شدید اکنون جهت افزایش اطلاعات شما مواردی چند را متذکر می شویم :

یک : همه صداهایی که می شنویم تک فرکانسی نبوده و برخی دارای چند فرکانس هم زمان هستند به صداهایی که فقط یک فرکانس دارند "تون ساده" و به صداهایی که دارای چند فرکانس هم زمان هستند "تون مرکب" گویند برای مثال صدای یک سوت دارای  تون ساده است اما  صدای یک ویولون دارای تون مرکب است .

گوش انسان وقتی اصوات با تون مرکب را می شنود از بین مؤلفه های فرکانسی مختلف آن صدا ، قوی ترین را به عنوان فرکانس اصلی انتخاب و مابقی را در کنار آن و به شکل ضعیف تر تشخیص می دهد به همین دلیل این صداها را معمولاً به شکل رگه دار می شنود .